İstanbul, kültürel ve mimari açıdan dünyanın en çeşitli metropollerinden bir tanesi. Bu nedenle, İstanbul’daki tarihi alanlar ve modern yapılar, şehrin ikonik unsurları haline gelmiştir. İstanbul’un sembol yapıları, sadece etkileyici mimarileriyle değil, ayrıca taşıdıkları hikayeler ve şehir yaşamına sağladıkları katkılarla da önemli bir yere sahip. İşte İstanbul’un 15 ikonik yapısı ve bilinmeyen öyküleri…
1. Ayasofya Camii
Farklı nedenlerle yıkılarak üç defa yeniden inşa edilen Ayasofya, ilk olarak I. Konstantin döneminde yapılmıştır. İlk açılışı ise 360 yılında II. Konstantin döneminde gerçekleşmiştir. İkinci Ayasofya, 415 yılında İmparator II. Theodosius tarafından inşa edildi ancak 532 yılındaki Nika İsyanı’nda isyancılar tarafından tahrip edildi. Fatih Sultan Mehmet’in dönemiyle birlikte camiye dönüştürülen ve Mimar Sinan tarafından restore edilen Ayasofya, günümüzde hala cami statüsünde varlık göstermektedir.
Ayasofya, ihtişamlı kubbesi ve akustik mimarisi ile de dikkat çekmektedir. Bizans döneminde inşa edilen bu yapının, büyük toplulukların dualarının yankılanması için özel olarak tasarlanmış bir mühendislik harikası olduğu bilinmektedir. Günümüzde bu akustik yapı, içeride duyulan en hafif sesin bile yankılanmasını sağlayabilmektedir.
2. Galata Kulesi
Galata Kulesi, tarihi boyunca İstanbul’un önemli simgeleri arasında yer almıştır. Kule, hem yerel halk hem de turistler arasında, âşıkların buluşma noktası olarak bilinir. Bir inançla, kuleye çıkan çiftlerin evleneceğine inanılır. Bu nedenle, Galata Kulesi aşk ve romantizm ile ilişkilendirilir.
İstanbul’un simge yapıları arasında yer alan Galata Kulesi, şehir üzerinde derin izler bırakmıştır. Ziyaretçilerine muazzam manzaralar sunarak unutulmaz anlar yaşatmaktadır. Aynı zamanda, modern yaşamın içinde köklü bir geçmişi yansıtarak, ziyaretçileri tarihin derinliklerine götürme fırsatı sunmaktadır.
3. Topkapı Sarayı
Topkapı Sarayı, 1460-1478 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet tarafından inşa ettirilmiştir. Saray, İstanbul Yarımadası üzerinde 700 bin metrekarelik bir alana yayılarak yaklaşık dört yüzyıl boyunca imparatorluğun hem yönetim merkezi, hem de eğitim ve sanat merkezi olarak hizmet vermiştir.
Topkapı Sarayı, hizmet alanı, koruma bölgesi, idari merkezi ve padişahların özel yaşam alanı şeklinde dört adet alandan oluşmaktadır. Sarayın yapılarının yanı sıra dört avlu ve çevresindeki diğer mimari eserler de yer alır.
Sarayın içindeki Aya İrini Kilisesi, Darphane, Fırın ve Hastane gibi yapılar ilk avluda sınıflandırılmıştır. İkinci avlu olan Adalet Meydanı ise çeşitli törenlerin merkezi olmuştur. Üçüncü avluda ise Enderûn Avlusu adı altında küçük büyük odalar ve diğer yapılar mevcuttur. Nihayetinde, dördüncü avluda padişahın ait köşkleri ve asma bahçeleri yer almaktadır.
4. Kız Kulesi
Kız Kulesi’ne gerçekten bir prensest için yapıldığına dair yaygın bir efsane olmasına rağmen, aslında bu yapının tarihi belgelerle kanıtlandığı üzere stratejik bir gözetleme kulesi olarak işlev gördüğü belirlenmiştir. M.Ö. 410 yılından beri varlığıyla bilinen Kız Kulesi, Karadeniz’den gelen gemileri gözetlemek ve vergi toplamak amacıyla inşa edilmiştir. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un fethinden sonra Kız Kulesi’nden bayramlarda ve padişahların tahta çıkışlarında topların atılmasını gelenek haline getirmiştir. 1600’lerin ortalarından 1700’lerin ortalarına kadar kule, deniz feneri olarak hizmet vermiştir. Farklı görevlerle kullanıldıktan sonra, 2003 yılında restoran ve tarihi yapısı olarak ziyaretçilerine kapılarını açmıştır.
5. Balat renkli evler
Balat, tarihi boyunca Rum, Ermeni ve Yahudi topluluklarına ev sahipliği yaparak çok kültürlü yapısıyla ön plana çıkmaktadır. Balat’ı ikonik hale getiren detay ise cumbalı ve rengarenk tarihi evlerdir.
Balat’taki renkli evler, geçmişin izlerini taşıyan fakat hala sağlam bir şekilde ayakta duran yapılar arasında bulunmaktadır. Her bir ev, farklı renklere boyanmış olup, kendine özgü bir karaktere sahip. Fotoğrafçılar ve gezginler için popüler bir cazibe merkezi olan Balat’taki renkli evler, İstanbul’un simgesel yapıları arasındadır.
6. Haydarpaşa Garı
Haydarpaşa Garı, İstanbul’un ikonik yapıları arasında öne çıkmaktadır. Gar, mimari planlamada yapılan hatalar nedeniyle denize eğimli olarak inşa edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasındaki büyük yangın ve hasar, garın tarihi önemini artırmıştır. Bu etkileyici bina, 1870’lerden bu yana gar olarak kullanılmaktadır. Haydar Paşa adını alan bu gar, neo-klasik tarzda inşa edilmiş ve 19 Mayıs 1908’de tamamlanmıştır. 5 katlı olan Haydarpaşa Garı, Osmanlı döneminde yük ve yolcu istasyonu olarak hizmet vermiştir. 2010 yılında yaşanan bir yangın sonucunda garın çatısı zarar gördü ve yenileme süreci halen devam etmektedir.
7. Dolmabahçe Sarayı
Dolmabahçe Sarayı, hem deniz hem de kara tarafından görülebilen bir yapıdır ve İstanbul’un önemli simgeleri arasında yer alır. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethettiği zaman gemilerini karaya çıkardığı yer olarak da bilinen Dolmabahçe, Osmanlı döneminde denizcilik törenleri için kullanılmıştır. 17. yüzyıldan itibaren Dolmabahçe adıyla padişahların özel bahçesi olarak işlev görmüştür. 19. yüzyıla kadar ise Beşiktaş Sahil Sarayı olarak anılan ahşap köşkler burada bulunmaktadır.
Sultan Abdülmecit, Dolmabahçe Sarayı’nın inşasına 13 Haziran 1843’te başlamış ve 7 Haziran 1856’da tamamlamıştır. Sarayda altı padişah ve son Halife Abdülmecid’in yaşamıştır. Mustafa Kemal Atatürk de Cumhuriyet döneminin belli tarihlerinde sarayda kalmış ve devlet işlerini buradan yürütmüştür.
285 odası, 44 salonu, 68 tuvaleti ve 6 hamamı ile Türkiye’deki en büyük saray olan Dolmabahçe, Osmanlı’nın belirli bir dönemine ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına tanıklık etmiştir.
8. İstanbul Modern Sanat Müzesi
İstanbul Modern Sanat Müzesi, Renzo Piano projesiyle şehre modern bir dokunuş kazandıran ve mimari ile sanatın buluştuğu önemli bir merkezdir. Müze, İstanbul’un çağdaş sanat manzarasını büyük ölçüde değiştirmiş ve şehirdeki kültürel olaylara yeni bir soluk katmıştır. Yenilenen yapısıyla, müze ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunmayı ve sanatseverleri etkileyici sergilere davet etmeyi hedeflemektedir.
9. Beyazıt Kulesi
Beyazıt Kulesi, İstanbul’un tarihî simgelerinden biri olarak, Osmanlı döneminde yangınları izlemek amacıyla inşa edilmiştir. Günümüzde ise kule, hava durumunu takip etmek için renkli ışıklarla donatılmaktadır. Geceki ışıklandırmalarla kule, şehir hayatını yönlendirecek önemli bir işlev üstlenmektedir.
10. Atatürk Kültür Merkezi (AKM)
Atatürk Kültür Merkezi (AKM), İstanbul’un kültür ve sanat hayatında önemli bir yer tutar. 1969 yılında açıldığından bu yana AKM, politik ve kültürel evrimler geçirmiştir. 2008’de kapatılan merkez, yenilenen inşa sürecinde yoğun eleştiriler almıştır. Bugün ise İstanbul’un kültür ve sanat yaşamındaki rolü devam etmekte, pek çok önemli etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır.
11. Çırağan Sarayı
Çırağan Sarayı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Avrupa’dan gelen konuklar için özel olarak tasarlanmış kumarhane odaları ile ünlüdür. Bu yapı, tarihi boyunca pek çok önemli olaya ev sahipliği yapmıştır.
İstanbul’da çıkan yangın sonrası uzun yıllar harabe olarak kalan Çırağan Sarayı, restorasyon çalışmaları ile lüks bir otel haline getirilmiştir. Restorasyonda, sarayın orijinal mimarisine ve detaylarının bozulmamasına özen gösterilmiştir. Günümüzde bu otel, düğünler ve etkinlikler için en prestijli mekanlar arasında yer almaktadır.
Sarayın bahçeleri ve boğaza olan hakimiyeti, düğünler veya özel etkinlikler için ideal bir ortam sağlarken, iç mekanları lüks ve gösterişli bir dekorasyonla misafirlerini cezbetmektedir.
12. Rumeli Hisarı
Fatih Sultan Mehmet’in, İstanbul’un fethi için Rumeli Hisarı’nı sadece 4 aydan kısa bir sürede inşa ettirmesi tarihe altın harflerle geçmiştir. Rumeli Hisarı’ndaki yazıtların çeşitli dillerde olması, o dönemdeki kültürel çeşitliliği de göstermektedir. Bugün, Rumeli Hisarı konserler ve etkinlikler için popüler bir tarihî mekân haline gelmiştir.
13. Yerebatan Sarnıcı
Doğu Roma İmparatoru I. Justinianus tarafından inşa edilen Yerebatan Sarnıcı, Bazilika Sarnıcı olarak da bilinmektedir ve 1000 m² alanı kapsamaktadır. 336 sütunun yer aldığı bu sarnıç, şehrin en büyük kapalı su deposudur ve 80 bin ton su tutma kapasitesine sahiptir.
Yerebatan Sarnıcı, yüzyıllar içerisinde şehrin su ihtiyacını karşılamıştır. Sarnıcın sembolik yapılarından olan Medusa başlı kabartma taşları, 1985-1987 yılları arasında keşfedilmiştir. Efsanelere göre Medusa, Zeus’un oğlu Perseus ile Athena ve Medusa arasındaki kıskançlık öyküsüne konu olmuştur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından müze haline getirilen Yerebatan Sarnıcı, çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
14. Büyük Mecidiye Camii (Ortaköy Camii)
Büyük Mecidiye Camii, Osmanlı barok mimarisinin en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Boğaz’ın kıyısında, suyun üstünde konumlanan cami, günümüzde tarihi ve estetik açıdan büyük bir öneme sahiptir.
15. Kapalıçarşı
Kapalıçarşı, İstanbul’un simge yapıları arasında yer alan ve 110 bin 868 m² alana yayılmış bir pazardır. 45 bin m² kapalı alana sahip olan bu çarşı, 65 sokak üzerinde 3.600 dükkân ve 14 hanı içermektedir. Kapalıçarşı’nın toplam 11 kapısı bulunmaktadır: Beyazıt, Çarşıkapı, Çuhacıhan, Kuyumcular, Mahmutpaşa, Nuruosmaniye, Örücüler, Sepetçihan, Takkeciler, Tavukpazarı ve Zenneciler. Aktarcılardan kuyumculara, dericilerden kumaşçılara kadar pek çok dükkânın yer aldığı bu çarşıda, tarihi Türk el sanatlarından restoran ve kafelere kadar birçok seçenek mevcuttur.
Tarihin Eşsiz Silüetleri: Türkiye’de Bulunan En Ünlü Mimari Yapılar ve Bu Sanat Eserlerinin Yaratıcıları
