İrlanda’nın yemyeşil doğasında, Boyne Nehri’nin kıvrıldığı Meath Kontluğu’nda tarih, adeta toprağın derinliklerinden sırlarını fısıldar. Newgrange, İrlanda’nın en etkileyici ve gizemli mekanlarından biri olup, Mısır Piramitlerinden bile daha eski bir yapıdır. Ancak bu, sadece “eski” olmanın ötesinde; mimari bir deha ve astronomik bir hassasiyete sahiptir ki, modern çağın teknolojisi bile bu denli kusursuz bir yapıyı inşa etmekte zorluk çekebilirdi. İşte bu muazzam yapının ardındaki sırlar ve büyüleyici hikayeleri…
UNESCO Dünya Mirası olan Newgrange, Brú na Bóinne adı verilen geniş bir arkeolojik alan
Bu bölge, yalnızca Newgrange’i değil, aynı zamanda Knowth ve Dowth gibi diğer geçit mezarlarını da içermektedir. Ancak Newgrange’i farklı kılan, kışın en karanlık anında, yani 21 Aralık’ta, Güneş’in doğuşuyla birlikte iç mekâna dolanışıdır. Bu bir rastlantı değildir; mezarın girişindeki dar ve kutu şeklindeki açıklıktan geçen Güneş ışığı, tam bu gün, dar geçidi aşarak mezarın ana odasını aydınlatır ve orada bulunan spiral motifli taşlara ulaşır.
Bu astronomik hassasiyet, geçmişte yaşamış insanların gökyüzüyle kurduğu bağı düşündürür. Sanki ölümden sonra başka bir evrenin kapısı, bu ışıkla açılıyormuş gibi görünür… Peki, Neolitik dönem insanları neden böyle bir yapıyı inşa etmiş olabilir? Belki de Güneş’in yeniden doğusunu kutluyorlardı veya ölülerin ruhlarının “öteki dünyaya” geçişini simgeliyordu. Kim bilir? Belki de sadece “Bakın, biz mühendislik dehasıyız!” demek istediler!
Newgrange’in içindeki üçlü spiral motifler, yalnızca dekoratif değildir
Newgrange’in sırrı uzun yıllar boyunca unutulmuştu, ta ki 1960’larda Profesör Michael J. O’Kelly ve ekibi bu antik yapıyı yeniden keşfedene kadar. O’Kelly, yerel halkın “Kışın en kısa gününde içerisi ışıkla doluyor” dediğini duyduğunda bunun gerçekleşip gerçekleşmediğini test etmeye karar verdi. Arkeologlar, spiral motiflerini yaşam, ölüm ve yeniden doğuş döngüsünün sembolleri olarak açıklıyor. Spiral biçiminin içe doğru kıvrılması, ölümü; dışa açık kısmı ise yeniden dirilişi simgeler. Bazı yorumculara göre, ışığın mezar odasına ulaşması ölülerin “öteki dünyaya” geçişini sembolize eder. Bu ışık, fiziksel bir aydınlatmadan çok, belki de ruhani bir geçiştir.
Bu bağlamda Newgrange, yalnızca bir mezar değil; aynı zamanda bir geçittir. Bir yandan yaşayanların ölülere saygısını gösterdiği kutsal bir alan, diğer yandan ölülerin yeni bir başlangıca uğurlandığı sembolik bir mekan. 1960’lı yıllarda, İrlandalı arkeolog Prof. Michael J. O’Kelly, Newgrange üzerinde derinlemesine kazılar yapmaya başlar. 21 Aralık 1967 sabahı O’Kelly ve ekibi, mezarın içinde Güneş’in kutu açıklıktan girerek içeri dolduğuna tanıklık eder. Binlerce yıl boyunca kim bilir kaç kış sabahı bu ışık, sessizce mezarın içini aydınlatıyor olmalıydı. Belki de orada bulunanlar, bu ışıkla yeniden doğmuştu inançlarına göre.
İlginizi çekebilir:
Bir Tawil: Hiçbir Ülkenin Sahiplenmek İstemediği Mısır ve Sudan Arasındaki Toprak Parçası
Newgrange, yalnızca bir arkeolojik kalıntı değil, aynı zamanda mitolojik bir merkezdir
Kelt mitolojisine göre bu yerin gerçek adı An Brug’dur. Burası, mitolojik ırk Tuatha De Danann’ın yeryüzündeki ikametgahıdır. Baş tanrıları Dagda’nın oğlu Aengus, Boyne Nehri tanrıçası Boann’dan doğmuştur ve efsaneye göre An Brug, Aengus’un evi olmuştur. Bu hikayeler, bölgenin hem fiziksel hem de manevi olarak kutsal bir merkez olduğunu gösterir.
Uzun süre Newgrange’in Tunç Çağı’na ait olduğu düşünülse de yapılan karbon testleri bu yapının aslında M.Ö. 3200 yılına, yani Neolitik Çağ’a ait olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Bu durum onu Stonehenge ve Mısır Piramitlerinden daha eski bir yapı haline getirir. İçindeki taş bilyeler, kemik iğneler ve çakmaktaşı kazıyıcılar, İrlanda’nın çok uzağındaki İber Yarımadası’ndaki buluntularla şaşırtıcı benzerlikler taşımaktadır. Bu durum, Neolitik dönemde düşünüldüğünden daha karmaşık ve geniş bir kültürel iletişim ağı olduğunu göstermektedir.
Newgrange, her yıl 200.000’den fazla ziyaretçi çekmektedir
Kış gündönümünde Güneş’in odaya nasıl girdiğini görmek isteyenler arasında talep oldukça yüksektir; bu nedenle katılım çekilişle belirlenmektedir. Ancak ziyaretçiler için bir sürpriz var: Yapının içindeki simülasyon sistemi ile yılın herhangi bir gününde, gündönümü sabahı yaşamış gibi, mezarın içindeki kutsal ışığı deneyimleyebilirler. Newgrange, geçmişin geleceğe yazdığı bir mektup gibidir. Neolitik insanın gökyüzü, ölüm ve yeniden doğuş ile kurduğu bağı taşlara kazıdığı bir anıt olarak öne çıkıyor.
Newgrange’e baktığınızda, yalnızca eski taşlardan inşa edilmiş bir mezar değil, insanlık tarihinin inanç ve bilgelikle oluşturduğu bir anıtla karşılaşırsınız. Newgrange, yalnızca bir mezar değil; astronomik bir harita, dini bir tapınak ve mühendislik harikasıdır. Neolitik insanların Güneş ile kurduğu bu etkileyici bağ, bize binlerce yıl öncesinden bir mesaj iletmektedir.
Kaynak: 1
