Çin’in engin çöl manzaralarında, rüzgârın sadece kumları savurmakla kalmayıp aynı zamanda melodi de oluşturduğu bir yeri düşünün. Dunhuang’ın şarkı söyleyen kum tepeleri, bu olağanüstü doğal olayın merkezine çekilen bilim insanlarını ve gezginleri büyülemeye devam ediyor. Bazen gök gürültüsüne benzeyen bir uğultu, bazen de nazik bir melodi gibi duyulan sesler, bölgeyi adeta bir çöl konser alanına dönüştürüyor. Bu muazzam kumullar, hem doğanın gücünü hem de insan hayal gücünü besleyen gizemli bir fenomen olarak yüzyıllardır anlatılıyor. Peki, Dunhuang’daki bu müzikal olayı ne meydana getiriyor?
Çin’in kuzeybatısında, Gansu Eyaleti’nin uçsuz bucaksız çöl ortamlarında büyüleyici bir yer: Dunhuang
Şarkı söyleyen kum tepeleri. Dunhuang’a yakın bu olağanüstü doğal güzellik, rüzgâr esdiğinde görünmez bir orkestra yaratıyor. Kumtag Çölü’nde yer alan devasa tepeler, rüzgârın etkisiyle bazen uğultu, bazen de melodik bir fısıldama çıkarıyor. Bazen korkutucu bir kükreme, bazen de hafif bir mırıltı duyuluyor. Yüksekliği ortalama 1.715 metreyi bulan bu devasa kumullar, yalnızca yükselen kütleler değil, aynı zamanda binlerce yıldır insan hayal gücünü besleyen bir doğal sahne. Üstelik bu çöl, beyazdan yeşile, siyahtan kahverengiye kadar çeşitli tonlarıyla göz alıcı bir manzara sunuyor.
İlginizi çekebilir:
Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Burada, M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren yaklaşık 1500 yıl boyunca Asya ile Avrupa arasında ticaretin ana güzergahı olan ünlü İpek Yolu yer alıyordu
Kervanlar, baharatlar ve ipek, bu tepelerin eteklerinden geçerken, yolcuların kulaklarında rüzgârın taşıdığı garip sesler yankılanıyordu. O dönem, insanlar bu sesleri doğa bilimiyle değil, efsanelerle açıklıyordu. Bazı tüccarlar, kumların içinden yükselen bu seslerin gömülü hazinelerin melodisi olduğuna inanırdı. Böylece, kumullar, ticaret yollarını koruyan bir tür gizemli bekçi olarak hafızalarda yer edinmişti.
Çin folkloru, bu gizemli sesler için kendi açıklamalarını getirmiştir. Efsaneye göre, kumulların bulunduğu yerde bir zamanlar kutsal tapınaklarla çevrili görkemli dağlar vardı. Bu tapınaklardan yükselen ilahiler, çölde uyuyan Sarı Ejderha Prensi’ni rahatsız etmiş. Kızan ejderha, bölgeyi büyük bir kum fırtınasıyla kaplayarak hem tapınakları hem de halkı altına gömmüş. Günümüzde duyulan o esrarengiz müzik, işte o gömülü tapınaklardan yükselen kadim duaların yankısıdır. Başka bir anlatıya göreyse, kumların altında huzursuz ruhlar, rüzgârla birlikte fısıldayarak dışarıya sesleniyormuş.
Bilimsel açıklamalar ne kadar ikna edici olursa olsun, kumullar etrafında anlatılan bu efsaneler çölün gizemini canlı tutuyor
Elbette modern bilim, bu olayı anlamaya çalışıyor. Kum tanelerinin boyutu ve şekli burada kilit bir rol oynuyor. İnce ve orta boyuttaki, pürüzsüz ve yuvarlak taneler birbirine sürtündüğünde çeşitli frekanslar yaratıyor. Tepelerin dik eğimleri, tanelerin aşağı kayarken çıkardıkları titreşimleri güçlendiriyor. Rüzgârın şiddeti de melodinin kalitesini belirliyor: sert estiğinde gürleyen bir uğultu, hafif estiğinde ise melodiye dönüşüyor. Ayrıca kum taneleri arasındaki küçük hava boşlukları, sesi daha da güçlendiren doğal bir rezonans odası gibi işlev görüyor. Çölün kurak iklimi de akustiği destekliyor; düşük nem, sürtünmeyi artırarak sesi netleştiriyor. Sonuç olarak, insan kulağını büyüleyen doğal bir konser ortaya çıkıyor.
Dunhuang bu fenomenin en ünlü noktalarından biri olsa da, dünya üzerinde yalnız değil. Çin’in İç Moğolistan, Ningxia ve Sincan bölgelerinde de benzer kumullar bulunmaktadır. Çin sınırlarını aştığımızda ise Namibya Çölü’nün gürleyen kumları veya Kaliforniya’daki Mojave Çölü’nün titreşimli tepeleri ile karşılaşıyoruz. Hatta Sahra Çölü bile bazen uğuldayan sesleriyle bu gizemli kulübe katılıyor. Ancak Dunhuang’ın özelliği, bu doğa olayının tarih ve mitoloji ile iç içe geçmiş olmasıdır. İpek Yolu’nun kültürel mirasıyla birleşen şarkı söyleyen kumullar, sadece akustik bir fenomen değil, aynı zamanda binlerce yıllık bir hikâyenin sesidir.
İlginizi çekebilir:
Pompei’nin Gölgesinde Kalan Herculaneum Antik Şehri Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Günümüzde şarkı söyleyen kumullar, Çin’in en popüler turistik alanlarından biri haline gelmiştir
Her yıl yüz binlerce ziyaretçi bu olağanüstü sesleri dinlemek, kumlar üzerinde yürümek veya deve sırtında çölü aşmak için Dunhuang’a geliyor. Hatta macera tutkunları, planör turları ile tepelerin üzerinden süzülerek manzarayı gökyüzünden izliyorlar. Ancak bu yoğun ilgi bazı riskleri de beraberinde getiriyor. Erozyon ve yaya trafiğinin etkilerini azaltmak için bölge korunuyor. Çöl rüzgârları her gece kumları yeniden şekillendirerek ayak izlerini silmeyi sağlarken, bu durum doğanın kendi koruma mekanizması gibi işliyor.
Kaynak: 1
