Dünya, tarih boyunca farklı kültürlerin ölüm ve yaşam sonrası için oluşturduğu özgün ritüellerle dolup taşıyor. Bu gelenekler, yalnızca cenaze biçimleri değil, aynı zamanda yaşam, ölüm ve ölümsüzlükle ilgili derin anlamlar ifade eden semboller de taşımaktadır. Filipinler’in Luzon Adası’ndaki Sagada köyü, dünyada oldukça benzersiz mezarlıklara ev sahipliği yapıyor: asılı tabutlar. Bu köyde yaşayan yerli Igorot halkı, yaklaşık 2000 yıldır ölülerini uçurum kenarlarına asılı ahşap tabutlara gömüyor. Hem ilginç hem de derin anlamlar barındıran bu gelenek, sadece bir defin yöntemi değil, aynı zamanda Igorotların inanç ve kültürel mirasını yaşatan bir ritüeldir. İşte Filipinler’deki bu uçuruma asılı tabutlar ve cenaze geleneği hakkında bilmeniz gerekenler.
Igorot halkı, ölenlerin ne kadar yükseğe gömülürse o kadar iyi olacağına inanıyor. Çünkü bu şekilde ölen kişinin, atalarının ruhlarına ve cennete daha kolay ulaşabileceği düşünülüyor.
Bu nedenle tabutlar, uçurumların en yüksek yerlerine yerleştiriliyor. Bu sadece ruhsal bir tercih değil; toprakla temas edip çürümekten korumak ve düşman kabilelerin saldırılarından saklanmak amacıyla da uygulanıyor. Tarihsel olarak düşmanlar, ölülerin kafalarını kesip kupa olarak kullanma alışkanlığına sahip olduğundan, bu durum bir koruma mekanizması işlevi de görüyor.
Sagada köyündeki yaşlılar, kendi tabutlarını hayatlarının son dönemlerinde hazırlıyor
Çevredeki ağaçlardan oyulmuş olan bu tabutlar, genellikle kişinin adına özel olarak tasarlanıyor. Ancak hazırlık süreci sadece tabutla sınırlı değil. Cenaze sırasında, ölünün bedeni bir “ölü sandalyesine” oturtuluyor, yapraklar ve battaniyelerle örtülüyor. Ardından, tütsülenerek bedenin çürümesi geciktiriliyor. Bu süreçte yakınları, ölüyü ziyaret ederek veda ediyor.
Igorotlar, bir kişinin dünyaya geldiği pozisyonda bu dünyadan ayrılması gerektiğine inanıyor
Bu nedenle ölüler, cenin pozisyonunda tabutlara yerleştirilir. Bu gelenekte bedenin tabuta sığması için bazen kemiklerin kırılması gerekebilir. Ancak modern çağda tabutların daha büyük yapılmasıyla bu uygulama nadir hale gelmiştir.
Tabutların yerleştirildiği yükseklik, kişinin toplumdaki statüsünü de yansıtıyor
Özellikle kabile liderleri ve toplumun önemli bireyleri, en yüksek yerlere defnedilmektedir. Gelenek sürse de, yerel topluluğun çoğu günümüzde Hristiyan olduğundan, bu cenaze geleneği eskisi kadar yaygın değil. Hatta gelenek yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Son cenazenin 2010’da yapıldığı ve ölen kişinin Hristiyan olduğu göz önüne alındığında, Sagada’nın bu eşsiz kültürünün giderek kaybolmakta olduğu anlaşılmaktadır.
Sagada köyündeki uçuruma asılı tabutlar, son yıllarda turistlerin de ilgisini çekmeye başladı
Bölgeyi ziyaret eden turistler, bu antik gelenekten etkilenirken, köylüler de rehberlik yaparak geçimlerini sağlıyor. Yerel bir rehber olan Bangyay, bu geleneğin yok olmaktan çok yeniden anlam kazanacağına inanıyor. Hatta kendi cenazesinin de bu şekilde gerçekleşmesini istediğini ifade ediyor. Sagada’nın asılı tabutları, sadece bir cenaze geleneği değil; aynı zamanda Filipinler’in kültürel çeşitliliğini ve tarihini yansıtan önemli bir sembol niteliği taşıyor. Bu kadim gelenek, insanlığın ölümle kurduğu bağın ne kadar derin ve çeşitli olabileceğinin en etkileyici örneklerinden biridir.
