Dünya, keşfedilecek çok şey sunan muhteşem bir yer ve Kayan halkı bu renkli mozaiklerin bir parçası! Sizi Myanmar’dan (Burma) Tayland’a uzanan bu büyüleyici topluluğun içerisinde bir yolculuğa çıkarmak istiyoruz. Pirinç boyun halkalarıyla tanınan Kayanlar, gelenekleri ile modern hayat arasında sıkışmış bir topluluktur. Ejderhaların soyundan geldiklerine inanan bu insanların hikayesi, hem mistik bir geçmiş hem de büyüleyici ritüellerle doludur. Tarihin tozlu sayfalarından günümüze ulaşan bu kültür, size yalnızca bir yaşam tarzını değil, aynı zamanda bir direnişi, bir yeniden doğuşu ve “tembellik” kavramına dair eğlenceli bir bakışı da sunacak.
1. Kayan halkı tek bir topluluk değil, bir mozaik!
Kayan halkı, çeşitli kabilelerden oluşmaktadır. Bunlar arasında Kayan Lahwi (Padaung), Kayan Ka Khaung, Kayan Kakhi, Kayan Ka Ngan, Kayan Lahta, Kayan Gebar ve Bwe gibi alt kabileler bulunmaktadır. Eğer pirinç boyun halkalarını duymuşsanız, bu halkalar özellikle Kayan Lahwi ile tanınır. Tayland’da yaşayan Kayanlar, benzer gelenekleri sürdürmelerine rağmen kendilerini yalnızca “Kayan” olarak adlandırmayı tercih ediyorlar.
2. Kayan halkı mülteci statüsünde
1980 ve 90’lar, Kayan halkı için zorlu dönemlerdi. Myanmar’daki iç savaş nedeniyle birçok kişi Tayland’a kaçtı. Bir kısmı Tayland halkına entegre olarak yeni bir yaşam kurdu; çoğu ise mülteci kamplarında hayatta kalmaya çalışıyor. Asimile olanlar, Tayland kültürünün bir parçası haline geldi. Ancak geride kalanlar hâlâ sınırdaki kamplarda, yoksulluk içinde yaşam mücadelesi vermektedir.
İlginizi çekebilir:
Şifalı Danstan Tükürerek Selamlaşmaya: Afrika Kabilelerinin Birbirinden İlginç 7 Geleneği
3. Boyun halkaları güzellik geleneğinin sembolü
Kayan kadınlarını tanımlamak gerekirse, akla ilk gelen şey kesinlikle pirinç boyun halkalarıdır! Kız çocukları henüz 5 yaşındayken halkaları takmaya başlar ve zamanla daha büyük halkalarla değiştirilir. Ancak bu, yalnızca estetik bir seçim değil; köklü bir kültürel geleneği de temsil etmektedir.
4. Boyun halkaları çıkmıyor
Boyun halkalarını çıkarmak zor bir süreçtir. Halkalar takıldıktan sonra onları çıkarmak oldukça zahmetli bir iş olduğundan, çoğu kadın bunları takmayı sürdürmeyi tercih eder. Eskiden, bu halkaların çıkarılmasının ölümcül sonuçları olabileceği yönünde inançlar mevcuttu. Neyse ki, bu bir mit. Günümüzde genç kadınlar, bu halkaları takmak yerine eğitim almayı ve geleneklerle yüzleşmeyi tercih ediyor. Modernleşme rüzgârları Kayan kadınlarını da etkilemektedir!
İlginizi çekebilir:
Sentinelese: Dünyanın En İzole Yaşayan Kabilesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
5. Boyun halkaları boynu uzatıyor mu?
Boyun halkalarının boynu gerçekten uzattığını düşünebilirsiniz; fakat bu doğru değil. Bu halkalar, boyun kaslarını zayıflatıyor ve köprücük kemiğini aşağı iterek boynu daha uzun gösteriyor. Aslında, bir tür optik illüzyon oluşturuluyor. Ancak bu halkaları yıllarca taşıyan kadınlar, pirinç ağırlığını neredeyse hissetmemeye başlıyorlar.
6. Dünyanın en ilginç evlilik geleneklerinden birine sahipler
Evlilik konusunda Kayan halkı bambaşka bir hikaye sunuyor! Eskiden, ebeveynler çocuklarına eş seçme hakkına sahipti ve planlı evlilikler oldukça yaygındı. Ancak zamanla bu gelenek kaybolmuş ve gençler artık kendi aşklarını yaşayabilecekleri özgürlüğe sahip. İlginç olanı ise evliliğin sadece kan bağı olan kişiler arasında gerçekleşmesidir; evet, birinci kuzenler en popüler seçenektir. Ancak, kendi neslinin dışındakilerle evlenmek kesinlikle tabu ve çatışan klanlar arasında düğün yapmak yasaktır. İlginç değil mi?
İlginizi çekebilir:
Huaorani Kabilesi: Ayakları, Ağaçlara Tırmanmalarını Kolaylaştıracak Şekilde Evrimleşen Topluluk
7. Tembellik eden erkek daha çok çeyiz ödüyor
Kayan halkının “tembellik” anlayışını çok seveceksiniz! Genç bir adam eş bulduğunda, ailesi kızın ailesine hediyeler gönderir. Eğer aileler bu ilişkiyi onaylarsa, çift resmen nişanlanmış sayılır. Ancak burada iş bitmiyor; erkek tarafı çeyizi ödemek zorunda kalır ve gelin kocasının evine geçer. Eğer erkek, çalışmayı pek istemediği için karısının evine taşınırsa, bu durumda daha fazla çeyiz ödemek zorundadır! Yani, burada tembelliğin bir bedeli vardır.
8. Ejderhanın torunları olduklarını düşünüyorlar
Kayan halkının kökenlerine dair efsaneler son derece ilginç. Onlara göre, ataları bir erkek insanla dişi bir ejderhadan gelmektedir. Evet, doğru okudunuz! Geleneksel inançları olan Kan Khwan bu hikayeye dayanmaktadır. Her yıl nisan sonu ve mayıs başında düzenlenen Kay Htein Bo festivali, yaratıcıya saygı duruşu yapmak için gerçekleştirilmektedir. Bu etkinlikte yağmur, bereket ve bağışlama dilekleriyle tüm Kayan halkı bir araya gelir. Bir ejderhanın torunu olmak insanı böyle hissettiriyor!
9. Birçok dine inanıyorlar
Gelenekler her zaman önemli, ancak Kayan halkının büyük bir kısmı modern inançlarla da iç içe geçmiş durumdadır. 19. yüzyılda İtalyan misyonerlerin etkisiyle Roma Katolikliği hızla yayılmıştır. Bazı Kayanlar Budizm veya Baptizm gibi farklı inançlar benimsemiştir. Yurt dışındaki Kayanlar bulundukları yerlerin dini geleneklerine uyum sağlamaktadır.
10. Genç nesil geleneksel yaşamlarını yavaş yavaş terk etmeye başlıyor
Her kültür zamanla evrilir, ancak Kayanlar bu değişimi biraz daha hızlı yaşıyor gibi görünüyor. Genç nesil, geleneksel yaşam biçimlerini yavaş yavaş bırakıp modern dünyaya entegre olmayı tercih ediyor. Kadınların boyunlarına taktığı sembolik halkalar, artık bir kültürel unsur olmaktan ziyade turistik bir merak konusu haline gelmiştir. Kayan kültürü, adeta bir “yeniden doğuş” süreci içindedir. Bu insanlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak: 1
