Pasifik Okyanusu’nun ortasında, zümrüt yeşili doğası ve masmavi sularıyla huzur verici bir manzara sunan bir yer bulunuyor. Ancak yaklaştığınızda, suyun içinden yükselen devasa bazalt duvarları ve kanallarla birbirine bağlanan yapay adalar, sizi hayrete düşürebilir. Nan Madol, insanlık tarihindeki önemi ile oldukça ilginç bir yerleşim yeridir. Bir mercan resifi üzerine inşa edilmiş olması onu dünya genelinde eşsiz kılar. Bu taş kentin kalıntıları, bin yılı aşkın bir süre önce Pasifik adalarında gelişen ileri mühendislik bilgi birikimini ve güçlü bir siyasi düzeni yansıtır. İşte Nan Madol hakkında bilmeniz gerekenler…
Nan Madol, Mikronezya Federal Devletleri’nin Pohnpei Adası’nın doğu kıyısında, hemen açık bir konumda bulunmaktadır.
Burası, yaklaşık 200 dönümlük bir alana yayılmış ve kanallarla ayrılmış yaklaşık yüz adet yapay adadan oluşan dev bir komplekstir. Şehrin adı, yerel Pohnpeian dilinde “aradaki boşluklar” anlamına gelir ve bu isim adalar arasındaki su yollarını tanımlamak için oldukça uygundur.
Her bir yapay ada doğrudan mercan resifinin üzerine inşa edilmiştir. Tahminlere göre, inşaatta yaklaşık 750 bin ton siyah bazalt taş kullanılmıştır. Bu taşların bazıları 40 ila 50 ton ağırlığındadır. Harç kullanılmadan istiflenen bu dev bloklar, günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır. Nan Madol’un mimarisi işlevsellik açısından da dikkat çekicidir. Kanallar, ulaşımı sağlarken aynı zamanda törensel bir atmosfer yaratır. Bu yönüyle Nan Madol, boşuna Pasifik’in Venedik’i olarak anılmaz.
İlginizi çekebilir:
Türkiye’de 2025 Yılı İçinde Gün Yüzüne Çıkarılan En Önemli 10 Arkeolojik Keşif
Nan Madol’un önemi nedir?
Nan Madol, 1100’lerden 1600’lü yılların başına kadar Saudeleur hanedanlığının merkezi olmuştur. Bu hanedanlık, Pohnpei ve çevresindeki toplulukları tek bir yönetim altında birleştirerek güçlü bir siyasi yapı kurmuştur. Dönemi düşündüğünüzde, Nan Madol’un bir güç gösterisi olduğunu hemen fark edersiniz. Yönetici elit, halktan fiziksel olarak ayrılan bu adalarda yaşar ve törenlerini burada gerçekleştirirdi.
Kent, farklı işlevlere sahip bölümlere ayrılmıştır. Bazı adalar idari ve törensel amaçlarla kullanılırken, bazıları mezar alanı olarak düzenlenmiştir. Bu düzen, Saudeleur yönetiminin ne denli planlı ve merkeziyetçi olduğunu gösterir. Yüzyıllar boyunca çevre adalardan toplanan vergiler ve kurulan ticaret ağları sayesinde hanedanın gücü sürdürülmüştür. Ancak bu güç zamanla baskıya dönüşmüş, ağır vergiler ve katı kurallar halk arasında hoşnutsuzluk yaratmıştır.
Nan Madol nasıl inşa edildi?
Nan Madol’un inşasıyla ilgili sorular, günümüzde bile net değildir ve bu belirsizlik beraberinde birçok efsaneyi getirmiştir. Yerel efsanelerde Olisihpa ve Olosohpa adında iki kardeşten sıklıkla bahsedilir. Bu kişilerin, uzaktan gelen bilgili gezginler olduğu ve uygun bir ibadet alanı ararken Nan Madol’u inşa ettikleri söylenmektedir. Bazı hikâyelerde onlara büyülü güçler atfedilse de modern araştırmalar bu anlatıların sembolik yönüne dikkat çekmektedir.
Gerçek şu ki, bu şehir olağanüstü bir mühendislik başarısının ürünüdür. Dev bazalt taşların nasıl taşındığı ve yerleştirildiği tam olarak bilinmemekte, ancak sal sistemleri ve eğimli rampaların kullanıldığı öne sürülmektedir. Taşlar, mercan resifinin üzerine sağlam temeller oluşturacak şekilde dizilmiş, ardından kütük ev yapımını andıran bir yöntemle üst üste yerleştirilmiştir. Birçok duvarın birleşim noktası, geçen yüz yıllara rağmen hâlâ sağlamlığını korumaktadır.
İlginizi çekebilir:
Machu Picchu’nun Ötesinde: Güney Amerika’da Keşfedilmesi Gereken 10 Büyüleyici Arkeolojik Alan
Nan Madol’u yöneten Saudeleur hanedanlığına ne oldu?
Anlatıların çoğunda Isokelekel adlı bir savaşçı figürü ön plana çıkmaktadır. Küçük bir anlaşmazlık ya da halk ayaklanmasıyla başlayan çatışmalar, 17. yüzyılın başlarında Saudeleur yönetiminin çöküşü ile sonuçlandığı aktarılmaktadır. Bu yenilginin ardından Nan Madol, önemini kaybetmeye başlamıştır. Yeni yöneticiler ve halk, zamanla bu taş adaları terk ederek, şehri doğanın insafına bırakmışlardır. Tropik bitki örtüsü duvarların arasından yükselmiş, kanallar sessizliğe gömülmüştür. Yerel halk, Nan Madol’u hiç unutmamış olsa da, dış dünya bu yeri uzun bir süre tanımamıştır.
Nan Madol nasıl keşfedildi?
Nan Madol, 19. yüzyılın sonlarına kadar dünya genelinde pek tanınmıyordu. 1874 yılında yapılan detaylı tanımlamalar, bu taş kentin bilim dünyasının ilgisini çekmesini sağladı. 20. yüzyılın ilk yarısında ve özellikle ikinci yarısında gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalar, Nan Madol’un tarihini daha iyi anlamamıza katkıda bulunmuştur. Bu araştırmalar, buranın yalnızca efsanelerle sınırlı olmadığını, somut ve gelişmiş bir medeniyetin ürünü olduğunu ortaya koymuştur.
İlginizi çekebilir:
2024 Yılında Bilim İnsanlarını Hayrete Düşüren Heyecan Verici 7 Arkeolojik Keşif
Nan Madol 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Alanı listesine girmiştir
2016 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Alanı olarak ilan edilmesi, Nan Madol için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu karar, sit alanının insanoğlu için taşıdığı evrensel değerin resmen kabul edilmesini sağlamıştır. Ancak aynı zamanda bazı tehditleri de gündeme getirmiştir. Yükselen deniz seviyeleri, artan fırtınalar ve yoğun bitki örtüsü, taş yapıların geleceği için ciddi riskler oluşturmaktadır. Tüm bu zorluklara rağmen Nan Madol, Pasifik medeniyetlerinin yaratıcılığını ve mühendislik bilgisini gözler önüne seren eşsiz bir açık hava tarih kitabı olmaya devam etmektedir.
Kaynak: 1
