Japonya, yaşlanan nüfusu ve değişen toplumsal dinamikleriyle dünyaya birçok sosyal deney alanı sunmaya devam ediyor. Özellikle yaşlı bireylerin iş gücüne katılımları ve toplumla olan bağlarını sürdürme çabaları, geleneksel emeklilik anlayışını yeniden sorgulmamıza sebep oluyor. Yalnızlaşan bireyler, değişen aile yapıları ve artan duygusal ihtiyaçların kesişiminde ilginç, anlamlı bir girişim ortaya çıktı: OK Obaachan. Bu sistem, yaşlı kadınları yalnızca “emekli birey” olarak görmek yerine, bilgi birikimlerini ve hayat deneyimlerini toplumun gereksinimlerine yönlendiriyor. Japonya’da bir büyükanneyi saatlik ücretle “kiralamak” ilginç ve belki de garip gelebilir, ancak bu hizmet, insanların hayatlarına dokunan, duygusal boşlukları gideren ve şefkatli bir destek sunan yeni bir forma dönüşüyor. Bu yazıda, büyükanne kiralamanın arkasındaki sosyal ihtiyaçları, hizmetin işleyişini, kimlerin böyle bir desteğe ihtiyaç duyduğunu ve yaşlı bireylerin bu sistemde nasıl yeniden değer kazandığını inceleyeceğiz.
Japonya’da yaşlanmak, emekli olup kenara çekilmek anlamına gelmiyor
2023 verilerine göre, 65 yaş üstü 9,1 milyon kişi hâlâ aktif olarak çalışıyor. Bu durum, her dört yaşlıdan birinin iş hayatına devam ettiğini gösteriyor. Maddi ihtiyaçlarını karşılamak isteyen yaşlı bireyler için emeklilik maaşı çoğu zaman yeterli olmuyor. Özellikle üniversite diploması veya belirgin bir mesleki geçmişi olmayan yaşlı kadınlar için ise iş bulmak daha zor bir hale geliyor.
İlginizi çekebilir:
Ikemeso Danshi: Japonya’da Para Karşılığında İnsanların Gözyaşlarını Silen Yakışıklı Adamlar
İşte tam bu noktada devreye giren yaratıcı bir sosyal girişim var: OK Obaachan
“Tamam Büyükanne” anlamına gelen bu program, insanlara saatlik ücret karşılığında bir büyükanne figürüyle vakit geçirme imkânı sunuyor. Bu büyükanne, dertleşiyor, yemek yapıyor, çocuk bakıyor ve bazen sadece dinliyor.
Bu sıcak projeyi yöneten Client Partners, kendisini “yalnızca kadınlara özel bir tamirat ve destek ağı” olarak tanımlıyor. Ancak sundukları hizmetler, klasik tamirattan çok daha fazlasını kapsıyor. OK Obaachan bünyesinde şu an 60 ila 94 yaş arasında yaklaşık 100 kadın görev yapmakta. Başvuru şartı ise? Hayat boyu edinilen deneyimler ve samimi bir gülümseme.
Peki neden büyükanne kiralanıyor?
Büyükanne figürünün neden kiralandığını merak edebilirsiniz. Ancak sebepleri düşündüğünüzden daha duygusal ve insani:
- Birine temizlik yapmayı öğretmek
- Çocuğa bakacak güvenilir biri bulmak
- Birine sadece sohbet edecek, dinleyecek birini aramak
- Kalp kırıklığını onaracak bir destek aramak
- El yazısıyla mektup yazmayı özleyen biriyle nostalji yaşamak
- Ev yemekleri özlemini gidermek
- Bir spor etkinliğinde “büyükanne gibi tezahürat yapan” bir figür görmek
İlginizi çekebilir:
Japonya’daki Trafik Işıklarında Neden Yeşil Yerine Mavi Renk Kullanılıyor?
Ve işin ilginç yanı: Hizmetler yalnızca klasik büyükanne görevleriyle sınırlı değil
Bazı büyükanne görevleri oldukça sıra dışı! Örneğin:
- Aile içi krizlerde arabuluculuk yapmak
- Yeni annelere rehberlik etmek
- Düğünlerde “akrabam gibi görün” rolünü üstlenmek
- Ayrılık sürecinde manevi destek sağlamak
- Eşcinsel bireylerin aileleriyle duygusal destekleşmesini sağlamak
Her büyükanne bu işe uygun mu?
Tabii ki hayır. Client Partners bu konuda oldukça net: “Mükemmel bir Obaachan, nazik, özverili, çalışkan ve empati yeteneği yüksek bir birey olmalıdır.” Ayrıca, Japon toplumunun bazı konularda hâlâ muhafazakâr olduğu göz önüne alındığında, örneğin bekar annelere ya da LGBT bireylere destek sağlayacak bir büyükanne, açık fikirliliği ve anlayışıyla bu tip durumlarda uygun olmalıdır.
İlginizi çekebilir:
Jouhatsu: Japonya’da Toplumsal Baskılardan Kaçıp “Buharlaşan” İnsanların Hikayesi
Ücretler ve şartlar
OK Obaachan hizmeti, saatlik yaklaşık 3,300 yen (yaklaşık 22-23 USD) karşılığında sunuluyor. Ulaşım ücreti de bu fiyata ekleniyor. Ancak bu fiyatlar görev türüne, zamana ve mekâna göre değişiklik gösterebiliyor. Önemli bir detay ise, şirketin büyükanne yaşlı olduğu için daha az ücret talep etmemesi ve emeklerine, deneyimlerine tam saygı göstermesidir.
Kaynak: 1
